|
Cây bời lời đỏ có tên khoa học là Machilus
odoratissima Nees là loài thực vật thuộc chi Machilus, họ Long não (Lauraceae). Chúng phân bố rộng ở Việt Nam, tập
trung chủ yếu ở một số tỉnh miền Trung và Tây Nguyên và còn được gọi với các
tên khác như kháo nhậm, kháo thơm, rẻ vàng, bời lời đẹc. Cây bời lời đỏ được sử
dụng trong y dược cổ truyền để chữa bỏng, chống viêm, giảm đau, cầm máu. Cho đến
nay, các nhà khoa học đã nghiên cứu, phân lập và xác định được khoảng 140 hoạt
chất từ chi Machilus bao gồm các
lignan, butanolid, flavonoid, proanthocyanidin, alkaloid, sesquiterpen,
diterpen, steroid. Các hoạt chất từ chi Machilus
đã được chứng minh có nhiều tác dụng như khả năng kháng khuẩn, chống oxy hóa,
kháng ung thư, bảo vệ gan và hệ thần kinh.
Mặc dù đã có nhiều nghiên cứu về thành phần hóa học và tác dụng sinh học của
các hợp chất từ các loài thuộc chi Machilus;
tuy nhiên, cho đến nay, các nghiên cứu về cây bời lời đỏ vẫn còn rất hạn chế.
Phan Minh Giang và CS. đã nghiên cứu và phân lập một số lignan, neolignan,
butanolid từ cây bời lời đỏ ở Việt Nam. Các hoạt chất trong cây bời lời đỏ cũng
đã được chứng minh khả năng chống oxy hóa và diệt khuẩn. Với những tiềm năng về
giá trị y dược của cây bời lời đỏ Việt Nam, chúng tối tiến hành nghiên cứu tách
chiết và xác định một số hoạt chất trong vỏ cây bời lời đỏ thu thập từ miền
Trung Việt Nam.
Đối tượng
Vỏ cây bời lời đỏ (Machilus
odoratissima Nees) được thu hái trên các mẫu cây có tuổi thọ 5,5 tuổi ở các
tỉnh Quảng Trị, Quảng Nam và Thừa Thiên Huế. Các mẫu nghiên cứu được so sánh và
thẩm định tên khoa học bởi PGS. TS. Đặng Thái Dương - Trường Đại học Nông Lâm,
Đại học Huế. Kết quả thẩm định tên khoa học của loài được lấy mẫu là Machilus odoratissima Nees.
Phương pháp nghiên cứu
- Chiết xuất và phân lập các chất từ vỏ cây bời lời đỏ,
- Phương pháp xác định cấu trúc hóa học của các hợp chất
Kết luận
Nghiên cứu đã tách chiết và xác định được 3 lingan gồm galbelgin (BL1), ent-isolariciresinol-9’-β-D-xylopyranoside (BL4) và pinoresinol (BL5) và hai steroid là
β-sitosterol (BL2) và
β-sitosterol-D-glucosid (BL3). Mặc dù hai hợp chất trên đã được tìm thấy
trong chi Machilus nhưng đây là lần đầu
tiên hai lignan được tìm thấy trên cây bời lời đỏ (Machilus odoratissima Nees). Kết quả này sẽ bổ sung thêm những
thông tin về thành phần hóa học của các loài thuộc chi Machilus và là tiền đề để tiếp tục nghiên cứu tìm kiếm các hoạt chất
có hoạt tính sinh học khác trên cây bời lời đỏ Việt Nam.
|